Sławni Matematycy 2

François Viete 
 Życiorys
François Viete (ur. w roku 1540 w Fontenay le Comte zm. 23 lutego 1603 w Paryżu), francuski matematyk i astronom. Studiował i praktykował prawo, następnie pracował jako nauczyciel przedmiotów ścisłych w domach szlacheckich oraz radca królewski i parlamentarny (parlamentu Bretanii). Zajmował się m.in. algebrą i trygonometrią, sformułował wzory algebraiczne pozwalające rozwiązywać równania kwadratowe, zwane dziś wzorami Viete'a. Wprowadził notację literową dla stałych w równaniach. Literowe oznaczenia stosowane były w starożytności przez myśliciela Diofantosa. François Viete jako pierwszy wprowadził oznaczenia literowe dla niewiadomych i współczynników. Podczas wojny francusko-hiszpańskiej Viete znalazł klucz do szyfru używanego przez Hiszpanów.

Ciekawostki
François Viete z wykształcenia był prawnikiem, ale najbardziej znany jest ze swych osiągnięć matematycznych (choć w tej dziedzinie był tylko samoukiem). Jako pierwszy wpadł na pomysł, by w równaniach oznaczyć literami nie tylko niewiadome, ale także współczynniki. Dzięki temu mógł odkryć swoje słynne wzory. Viete był znany ze swej sprawności w rozwiązywaniu równań. W 1594 roku holenderski matematyk Adrian Van Roomen rzucił innym matematykom wyzwanie, prezentując bardzo skomplikowane równanie 45 stopnia (czyli takie, w którym niewiadoma występuje w 45 potędze), którego, jak sądził, nikt nie będzie w stanie rozwiązać. Ku jego zdumieniu, Viete bardzo szybko znalazł 23 rozwiązania tego równania. Innym słynnym wyczynem Viete'a było złamanie szyfru, którym posługiwał się król Hiszpanii w swojej tajnej korespondencji. Hiszpanie nie mogli uwierzyć, że mógł tego dokonać zwykły człowiek i zwrócili się do papieża ze skargą, że Francuzi używają czarnej magii. 

Descartes
 Życiorys
Kartezjusz (fr. René Descartes, łac. Renatus Cartesius, ur. 31 marca 1596 w La Haye-en-Touraine w Turenii, zm. 11 lutego 1650 w Sztokholmie) francuski filozof, matematyk i fizyk, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII wieku, uważany za prekursora nowożytnej kultury umysłowej.

Ciekawostki
Legenda głosi, że Kartezjusz wpadł na pomysł wprowadzenia współrzędnych do geometrii, leżąc w łóżku i obserwując muchę pełzająca po suficie blisko narożnika. W pewnym momencie "olśniło go", że droga muchy po suficie mogłaby zostać opisana, gdyby znany był związek między odległościami muchy od dwu sąsiednich ścian. 

Newton
 Życiorys
Sir Isaac Newton (ur. 4 stycznia 1643 w Woolsthorpe by Colsterworth, zm. 31 marca 1727 w Kensington) - angielski fizyk, matematyk, astronom, filozof, historyk, badacz Biblii i alchemik. W swoim słynnym dziele Philosophiae naturalis principia mathematica (1687 r.) przedstawił prawo powszechnego ciążenia, a także prawa ruchu leżące u podstaw mechaniki klasycznej. Niezależnie od Gottfrieda Leibniza przyczynił się do rozwoju rachunku różniczkowego i całkowego.

Ciekawostki
Prawo powszechnego ciążenia stało się najbardziej znanym odkryciem Newtona. Przestrzegał on jednak przed używaniem go w celu patrzenia na Wszechświat jak na pewien rodzaj maszyny np. wielkiego zegara. Pisał on: "Grawitacja wyjaśnia ruch planet, ale nie jest w stanie wyjaśnić, kto umieścił planety w ruchu. Bóg rządzi wszystkimi rzeczami i wie wszystko o tym, co może być zrobione". Biblia, a nie nauka, była największą pasją Newtona. Poświęcał więcej czasu Pismu Świętemu niż nauce. Napisał: "Jestem przekonany, że Biblia jest Słowem Bożym, napisanym przez tych, których On inspirował. Studiuję ją codziennie" oraz: "Żadna inna nauka nie jest tak potwierdzona, jak nauka Biblii". Na podstawie Biblii obliczył datę końca świata na rok 2060. Newton był potajemnie unitarianinem, tzn. nie wierzył w św. Trójcę. Napisał na ten temat wiele prac, jednak wszystkie zostały opublikowane dopiero po jego śmierci.

Sir Izaak Newton przyznał, że utopił w akcjach Kompanii Mórz Południowych aż 20 tys. funtów. To spory majątek - cały spadek po Newtonie (a należał on do grona zamożnej elity Londynu) wyniósł 32 tys. funtów. Newton - geniusz wszech czasów, twórca podstaw mechaniki klasycznej, autor "Principiów" i trzech zasad dynamiki - poszedł za głosem tłumu i inwestował jak nowicjusz: kupował akcje, kiedy były już bardzo drogie. Jego wpadka pozwoliła Warrenowi Buffettowi sformułować taką myśl: "Gdyby nie przeżył tak ciężko swojej straty, sir Isaac mógłby dojść do odkrycia czwartej zasady dynamiki - zyski maleją wraz ze wzrostem ruchu". Przy okazji Buffet dorzucił jeszcze jedną: inwestowanie to nie jest gra, w której gość z IQ 160 wygrywa z gościem o IQ 130. Sir Izaak Newton podsumował swoją przygodę z Kompanią Mórz Południowych trochę inaczej: "Potrafię policzyć ruch gwiazd, ale nie ludzkie szaleństwo".

Jedną z anegdot, powstała na potwierdzenie szczególnego roztargnienia Sir Isaaca Newtona, opowiada, że podczas pewnego przyjęcia, zupełnie nie zdając sobie sprawy z tego co robi, uczony użył palca siedzącej obok damy do rozgniecenia tytoniu w swojej fajce. Rzecz jasna, fajka była zapalona.

Inną anegdotą jest zapis 6a cc d ae 13eff7i 31 9n4o4q rr 4s 9t 12 vx, złożony zarówno z liter, jak i cyfr. To logogryf, którego Newton używał do kodowania wyników swoich badań, aby Leibniz nie mógł ich odczytać i przypisać sobie ich autorstwa. Mówi się, że ten ostatni więcej pracy musiałby włożyć w odszyfrowanie samego kodu, niż w zrozumienie zawartych w nim sekretów. 

Euler

Życiorys
Leonhard Euler (ur. 15 kwietnia 1707 w Bazylei, zm. 18 września 1783 w Petersburgu) - szwajcarski matematyk i fizyk; był pionierem w wielu obszarach obu tych nauk. Większą część życia spędził w Rosji i Prusach. Jest uważany za jednego z najbardziej produktywnych matematyków w historii. Dokonał licznych odkryć w tak różnych gałęziach matematyki jak rachunek różniczkowy i całkowy oraz teoria grafów. Wniósł duży wkład w rozwój terminologii i notacji matematycznej, szczególnie trwały w dziedzinie analizy matematycznej. Jako pierwszy w historii użył na przykład pojęcia i oznaczenia funkcji. Opublikował wiele ważnych prac z zakresu mechaniki, optyki i astronomii.
Euler jest uważany za czołowego matematyka XVIII wieku i jednego z najwybitniejszych w całej historii. Oto przypisywane Laplace'owi zdanie wyrażające wpływ Eulera na matematykę: "Czytajcie Eulera, czytajcie go - jest mistrzem nas wszystkich."

Uczony ten należy do grona najbardziej twórczych - jego dzieła zapełniłyby 60-80 tomów kwarto. Podobizna Eulera widnieje na szwajcarskim banknocie 10-frankowym szóstej serii; uczonego uwieczniono też na wielu szwajcarskich, niemieckich i rosyjskich (radzieckich) znaczkach pocztowych. Na jego cześć jedna z asteroid zyskała miano "2002 Euler".

Ciekawostki
Euler po ukończeniu studiów pracował w Petersburgu ale gdy atmosfera się pogorszyła skorzystał z zaproszenia króla Prus Fryderyka wielkiego i przeniósł się do Berlina. W Berlinie królowa starała się przy spotkaniach wciągnąć sławnego uczonego w rozmowę, ale on odpowiadał tylko monosylabami.
- Dlaczego Pan nie chce ze mną rozmawiać? - spytała królowa.
- Wasza Wysokość, przybyłem z kraju, w którym tych, którzy mówią, posyła się na szubienicę - wyjaśnił Euler.

W okresie pracy Eulera w Petersburgu przebywał w Rosji na zaproszenie Katarzyny II francuski filozof Denis Diderot, który był sztandarowym przedstawicielem Oświecenia, przez co gorszył petersburski dwór swoim wolnomyślicielstwem oraz ateizmem. Cesarzowa zaalarmowana, że argumenty jej gościa za ateizmem wpływają na członków jej dworu, poprosiła Eulera o stanięcie do konfrontacji z Diderotem. Francuz został poinformowany, że uczony matematyk opracował dowód na istnienie Boga; Diderot zgodził się na publiczne zaprezentowanie tego dowodu przez Eulera przed cesarskim dworem. W ustalonym czasie Euler przybył, skierował swe kroki ku Francuzowi i stanąwszy przed nim, tonem całkowitej pewności siebie oznajmił:
- Panie! Otóż (a+bn)/n = x, a więc Bóg istnieje. Cóż Pan na to?! Diderot, który nie był dyletantem matematycznym stał osłupiały, aż salwy śmiechu wybuchnęły wśród całego dworu. Zażenowany, poprosił o pozwolenie opuszczenia Rosji, na co cesarzowa łaskawie się zgodziła.